استرس چیست و با آن چه باید کرد؟

فردا ددلاین برای انجام یک کار مهم است، اما هنوز کلی کار روی هم انباشته شده. امتحانهای دانشگاه تمامی ندارد و هر روز باید مقاله ای برای درسی خاص را بنویسید و به استاد خود ارایه بدهید. مدیر مدرسه‌ی فرزندتان تماس گرفته و گفته دوباره رفتارهای نادرستی داشته. آخر هفته مهمان دارید ولی هنوز تصمیم نگرفته‌اید چه غذایی درست کنید. حال مادرتان هم خوب نیست ولی حاضر نیست به دکتر برود. بدن‌تان خسته است، پاهایتان را به زمین می‌کوبید و ذهنتان پر از فکرهای درهم است. کم‌کم با اطرافیان‌تان هم تند برخورد می‌کنید و آن‌ها از شما فاصله می‌گیرند.

همه‌ی این‌ها نشانه‌های استرس هستند؛ چیزی که همه ما در برهه ای از زندگی با آن روبرو شده‌ایم.

استرس چیست؟

استرس واکنش طبیعی ذهن و بدن به فشار یا تهدید است. در این حالت، مغز هورمون‌هایی ترشح می‌کند که بدن را برای واکنش سریع آماده می‌کنند: ضربان قلب بالا می‌رود، تنفس تند می‌شود، عضلات منقبض می‌شوند و تمرکز زیاد می‌شود و مغز شروع به بررسی راههای نجات میکند. این واکنش در گذشته برای بقا لازم بود، اما در دنیای امروز، فشارها اغلب روانی‌اند و با جنگیدن یا فرار کردن حل نمی‌شوند و فقط میتواند به نشخوار ذهنی، خستگی روانی و یا بیش بیداری سیستم عصبی منجر شود. اگر نتوانیم درست با استرس کنار بیاییم، به قسمتهای مختلفی از روان ما میتواند آسیب های جبران ناپذیر وارد کند.

لازم به ذکر است که استرس تمامی بیماری ها و اختلالات روانی را شدیدتر و اپیزودها را طولانیتر میکند پس کنترل و مدیریت استرس به تمامی اختلالات و بیماریهای روحی کمک خواهد کرد.

چه عواملی باعث استرس می‌شوند؟

استرس تنها ناشی از فشارهای کاری نیست؛ عوامل مختلفی می‌توانند سطح استرس را بالا ببرند:

• محیط اطراف: عواملی مانند ترافیک، سر و صدای مداوم، محل زندگی بهم ریخته، یا شرایط زندگی ناراحت‌کننده و ناامن.

• خانواده و روابط: اختلافات زناشویی، روابط ناسالم، تنهایی بیش از حد، مراقبت از عضو بیمار یا کودکی با نیازهای ویژه.

• محیط کاری: نارضایتی شغلی، حجم کاری زیاد، درآمد ناکافی یا اختلاف با همکاران و مدیر.

• شرایط زندگی: بیکاری، فقر، انزوا یا تنهایی عاطفی و اجتماعی.

• تغییرات بزرگ: حتی تغییرات مثبتی مانند تولد فرزند یا تغییر محل زندگی و مهاجرت می‌توانند استرس‌زا باشند.

مقداری استرس می‌تواند مفید باشد و به ما انگیزه انجام کارها را به موقع و با دقت بدهد. اما اگر شدت آن بالا برود و حال روانی ما را مختل کند، می‌تواند به سلامت روان و جسم آسیب بزند. استرس، به‌ویژه در افرادی که زمینه‌ی آسیب‌پذیری روانی دارند، ممکن است به یک عامل خطر تبدیل شود.

استرس چه کسانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

استرس مسئله‌ای فراگیر است و بیشتر افراد در مقطعی از زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. با این حال، تأثیر آن بسته به شرایط زندگی، جنسیت، سن، یا سلامت جسمی می‌تواند متفاوت باشد:

• زنان بیشتر از مردان از احساس استرس خود صحبت می‌کنند و معمولاً به عوامل مزمن مانند فشارهای خانوادگی، روابط و انتظارات واکنش نشان می‌دهند.

• مردان اغلب تحت‌تأثیر عوامل کاری مانند تغییر شغل، کاهش درآمد یا فشارهای مالی قرار می‌گیرند.

• نوجوانان و جوانان با حجم زیاد مسئولیت‌ها، مانند درس، کار، و روابط اجتماعی، و پیدا کردن بالانس بین زندگی شخصی و اجتماعی و کاری بیشتر از گذشته در معرض استرس هستند.

• سالمندان ممکن است به‌دلیل بازنشستگی، بیماری، از دست دادن عزیزان یا کاهش ارتباطات اجتماعی با استرس مواجه شوند.

• افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن مانند دیابت یا بیماری قلبی، به دلیل نگرانی‌های درمانی و تأثیر بیماری بر خود و اطرافیان، سطح بالایی از استرس را تجربه می‌کنند.

• 
  

چگونه می‌توان با استرس مقابله کرد؟

از آنجا که استرس تجربه‌ای فردی است، روش‌های مقابله با آن نیز باید شخصی‌سازی شوند. با این حال، راهکارهای زیر روشهای خودمراقبتیست که برای بسیاری از افراد مؤثر هستند:

• شناخت منبع استرس: تا زمانی که ندانید چه چیزی باعث استرس شما می‌شود، نمی‌توانید آن را مدیریت کنید.

• حل مسئله به‌صورت مؤثر: شناسایی مشکل، تعیین هدف، بررسی راه‌حل‌ها، انتخاب و اجرا، و ارزیابی نتیجه.

• پرهیز از تعلل: برنامه‌ریزی روزانه و تصمیم‌گیری به‌موقع باعث کاهش نگرانی می‌شود.

• صحبت کردن: در مورد استرس با فردی قابل اعتماد و حرفه ای مانند مشاور و روانشناس صحبت کنید

• تقسیم وظایف: مسئولیت‌ها را با دیگران به اشتراک بگذارید، چه در خانه و چه در محیط کار.

• مراقبت از خود: ورزش، خواب کافی، تغذیه مناسب، وقت‌گذرانی با حیوانات خانگی، و فعالیت‌های لذت‌بخش مانند پیاده‌روی و خندیدن به کاهش استرس کمک می‌کنند.

• یادگیری مهارت جسور بودن: نه گفتن محترمانه و دفاع از حقوق شخصی، از احساس درماندگی و استرس جلوگیری می‌کند.

اگر احساس میکنید که بی دلیل استرس دارید، یا استرس مزمن دارید، حتما به اولین متخصص سلامت روان مراجعه کنید تا احتمالات درگیری شما به اختلال اضطراب بررسی و در صورت نیاز مهارتهای کنترل اضطراب یاد داده شود.

پنج تا تکنیک موثر برای آروم کردن مغز شلوغت: